Drewniana cerkiew św. Michała Archanioła UNESCO, Ladomirova, (drewniane cerkwie UNESCO)
Michała Archanioła to drewniany kościół z dzwonnicą z 1742 r. we wsi Ladomirova poświęcony św. Michałowi Archaniołowi, zbudowany bez jednego gwoździa. Obok kościoła znajdował się ważny klasztor z drukarnią. Został on założony przez rosyjskich i ukraińskich mnichów prawosławnych, którzy przenieśli się tu po rewolucji 1917 r., ale został zniszczony po II wojnie światowej. Prawa strona ikonostasu również została uszkodzona i odrestaurowana w 1946 roku. Cerkiew została ponownie uszkodzona w 1957 r., kiedy lipa upadła podczas burzy. Od 1968 r. jest narodowym zabytkiem kultury, a od 8 lipca 2008 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO i jest jedną z drewnianych cerkwi na Słowacji.
Unikalny budynek
W części cerkiewnej od strony południowej znajduje się drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej, zabezpieczona od zewnątrz pionowymi deskami świerkowymi. Cerkiew jest zrębową trójprzestrzenną budowlą sakralną, podzieloną zgodnie z obrzędami na trzy znaczące przestrzenie i została zbudowana według wzorcowych typów podkarpacko-ruskich Łemków, których wschodnia tradycja w naszym kraju sięgała Karpat prawie do Popradu. Tzw. łemkowski typ układu prezentuje w Ladomirowej klasyczny czworobok trzech pomieszczeń na planie kwadratu z centralną wydłużoną nawą, przykrytą, podobnie jak prezbiterium, drewnianą kopułą. Sklepienie nie jest zaprojektowane przez ciągłe połączenie konstrukcyjne ze ścianami z bali, ale przez nietypowo uformowane, podniesione ośmioboczne sklepienie bez pendentywów, stosowane w typach tak zwanych cerkwi „huculskich” (patrz jedyna cerkiew w Niżnym Komarniku: www.regionsaris.sk/pl/nabozensky_turizmus/drewniana-cerkiew-opieki-bogurodzicy-nizny-komarnik. Motyw „ośmioboku” jeszcze pochodzenia rosyjsko-bizantyjskiego został zastosowany przez cerkiew w Ledomirze tylko w tej części wnętrza, a jej kompozycja przestrzenno-masywna jest zgodna z podanym wzorem łemkowskim, wyrażonym również w grupach dachowych z trójstopniowymi cebulkami krytymi gontem. Nad nawą dominuje wieża cerkwi. Zarówno wieże, jak i uskokowe dwukondygnacyjne dachy namiotowe nad sanktuarium wykończone są tzw. gontowymi dachami „makowymi” z kutymi żelaznymi krzyżami. Niezwykłą cechą kompleksu sakralnego jest zewnętrzny schodkowy dynamiczny dach, który jest pokryty gontem. Ten typ dachu jest pierwowzorem dla cerkwi w Mirol www.regionsaris.sk/pl/nabozensky_turizmus/drewniana-cerkiew-pw-opieki-najswietszej-bogurodzicy-we-wsi-mirola i Hunkovci www.regionsaris.sk/pl/nabozensky_turizmus/drewniana-cerkiew-pw-opieki-najswietszej-bogurodzicy-we-wsi-mirola. Zarówno chata z bali, jak i poddasze są wykończone pionowymi świerkowymi deskami z łatami na zewnątrz.
Po zachodniej stronie nawy znajduje się mały chór z drewnianym parapetem. Przed ogrodzeniem budynku znajduje się część palankinu – drewniana belkowana obudowa z gontowym dachem, a także brama wejściowa z niskim dachem igloo pokrytym gontem. Cenne pod względem artystycznym sąikonostas i ołtarz, które pochodzą z połowy XVIII wieku.
Dzięki tym elementom architektonicznym kościół w Ladomírovej jest słusznie zaliczany do unikalnych drewnianych kościołów UNESCO.
Według kalendarza juliańskiego w święto Jana Chrzciciela (11 września) odbywają się tu pielgrzymki.
Źródło: www.drevenchramy.sk Fot: Tomáš Šereda
