Miasto Sabinów leży w rozlewisku Torysy, na wysokości 324 m n.p.m., pomiędzy wysuniętym najbardziej na wschód pasmem Bachurni i Gór Czerchowskich.
Pierwsza pisemna wzmianka o Sabinowie jako rozwiniętej już wsi królewskiej pochodzi z 1248 roku. Mieszkańcy trudnili się głównie rolnictwem, dopiero z czasem zaczęła rozwijać się produkcja rzemieślnicza. Ważnym kamieniem milowym w rozwoju Sabinowa był dzień 28 stycznia 1299 roku, kiedy to król węgierski Andrzej III nadał wsi, a także Preszowowi i Wielkiemu Szaryszowi przywileje spiskie, tj. prawo wyboru wójta i proboszcza, prawo do sprawowania sądów, urządzania polowań i łowienia ryb oraz zwolnienia z podatków, myta, ceł i służby wojskowej. Od tego dnia status prawny Sabinowa uległ zmianie, dawna wieś stała się miastem. W 1405 roku Sabinów został podwyższony do rangi wolnego miasta królewskiego, co przyniosło mu szereg dodatkowych przywilejów.
Rozwijało się rzemiosło i kwitł handel. Pod koniec XV wieku Sabinów stał się członkiem Pentopolitany – stowarzyszenia pięciu wschodniosłowackich miast, do którego należały Koszyce, Preszów, Bardejów i Lewocza. Okres od XVI do XVIII wieku upłynął pod znakiem rozkwitu, a następnie upadku gospodarczego miasta. W XIX wieku Sabinów był już małym prowincjonalnym miastem ze słabo rozwiniętą produkcją przemysłową. Nawet w okresie Pierwszej Republiki Czechosłowackiej pozostawał w tyle za rozwojem gospodarczym. Z większych przedsiębiorstw działały tu tartak, garbarnia i fabryka konserw. Mieszkańcy utrzymywali się głównie z rolnictwa, które było na niskim poziomie. Rozwój architektoniczny Sabinowa, z typowym średniowiecznym placem w kształcie soczewki, rozpoczął się od przebudowy pierwotnej osady rolniczej. Najstarsze zachowane budynki pochodzą z końca XIV wieku.
Najważniejszym, a zarazem najstarszym zabytkiem architektonicznym miasta jest
gotycki kościół św. Jana Chrzciciela. Pierwotna świątynia spłonęła doszczętnie w 1461 roku. W pożarze zniszczeniu uległy także dzwony. Kościół został odbudowany w latach 1484–1518 w stylu późnogotyckim, ma gotycki, renesansowy i barokowy wystrój. Najcenniejszym elementem wyposażenia jest ołtarz główny, którego oryginał znajduje się w Muzeum Narodowym w Budapeszcie i pochodzi z warsztatu Mistrza Pawła z Lewoczy. Świątynię kilkukrotnie trawiły pożary. Ostatnia większa przebudowa pochodzi z lat 1938–1939, a w latach siedemdziesiątych XX wieku odrestaurowano ołtarz główny. W 1992 roku przeprowadzono remont z zewnątrz. Dzwonnica przykościelna, będąca przykładem tzw. renesansu wschodniosłowackiego, została ukończona w 1657 roku, dzwon pochodzi z 1470 roku.
Kolejnym ważnym obiektem historycznego centrum jest dawne liceum zbudowane w stylu renesansowym w 1530 roku, przebudowane w XVIII wieku. Panoramę architektoniczną Sabinowa dopełniają cerkiew greckokatolicka i prawosławna oraz dwa kościoły ewangelickie zbudowane na obrzeżach historycznego centrum.
Do połowy XIII wieku, kiedy przybyli niemieccy osadnicy, Sabinów był zamieszkiwany wyłącznie przez ludność słowacką. O liczebności nowych osadników świadczą dane z XIV–XVI wieku, kiedy to obie narodowości miały własne kościoły protestanckie i własnych kaznodziejów.
W okresie reformacji Sabinów zasłynął ze szkolnictwa, a kilku znakomitych nauczycieli stosowało najnowocześniejsze metody nauczania. Od października 1740 roku w Sabinowie istniało gimnazjum pijarskie, które w 1784 roku przeniosło się do własnego budynku, w którym dziś mieści się muzeum. W latach 1867–1877 w mieście mieszkał wraz z bratem Bohuš Nosák-Nezabudov, wybitny towarzysz słowackiego budziciela narodowego Ľudovíta Štúra, a także postępowy nauczyciel Samuel Fábry i poeta Ján Cuker. W okresie po I wojnie światowej tworzyli tu artyści plastycy Bandy Cirbus i Ernest Stenhura oraz pisarze Jolana Cirbusová i Anton Prídavok. Z czasem w mieście powstały różne stowarzyszenia i organizacje kulturalne. W latach 1922–1924 z powodzeniem działało kółko teatralne „Palárik” pod kierownictwem Janka Borodáča, który pracował w Sabinowie jako nauczyciel.
W pierwszej połowie ubiegłego wieku życie miasta, podobnie jak w całej Europie, naznaczył światowy kryzys gospodarczy, który doprowadził do wybuchu II wojny światowej. Tragedia wojenna mocno dotknęła również Sabinowa. Większość żydowskich mieszkańców, których w tym czasie w Sabinowie było sporo, została wywieziona do niesławnych obozów koncentracyjnych, z których wielu już nie wróciło. W styczniu 1945 roku miasto zostało wyzwolone z rąk szybko postępujących wojsk Armii Czerwonej od Dukli przez Preszów i Bardejów na zachód.
Obecny Sabinów jest perspektywicznym miastem z ponad 12 tysiącami mieszkańców, którzy mogą tu znaleźć wszystkie niezbędne udogodnienia i usługi. Życie kulturalne miasta organizuje się wokół domu kultury (Kultúrne a spoločenské stredisko). Działający przy nim zespół folklorystyczny „Sabinovčan” uczestniczył w wielu zagranicznych festiwalach, zespół dziecięcy „Sabiník” i orkiestra dęta „Sabinka” reprezentują miasto daleko poza jego granicami. Zmysł estetyczny i edukację artystyczną młodzieży rozwija szkoła podstawowa o profilu artystycznym z kilkoma oddziałami (Základná umelecká škola). Odwiedzając Sabinów warto wybrać się na spacer po historycznym centrum, rynku i urokliwych bocznych uliczkach, gdzie można zobaczyć baszty i dawne mury miejskie, będące świadectwem średniowiecznej świetności miasta. Można też odwiedzić park leśny Švabľovka, gdzie kiedyś leczono choroby reumatyczne i skórne. W pobliskim paśmie Bachureň i Górach Czerchowskich wytyczono szlaki turystyczne prowadzące w ciekawe i malownicze zakątki oraz do ruin zamku Hanigovskiego (Hanigovský hrad). W pobliżu miasta znajduje się ośrodek rekreacyjny Drienica–Lysá, z którego mieszkańcy chętnie korzystają podczas zimowych wycieczek i szusowania.
W 2016 roku miasto otrzymało nagrodę za inicjatywę w kwestiach żydowskich.
