Zamek Rakoczego w Wielkim Szaryszu – nieistniejący

Zamek Rakoczego w Wielkim Szaryszu – nieistniejący

Zamek zbudowany na ruinach dawnego klasztoru augustianów, przypuszczalnie z wykorzystaniem budulca z dawnego klasztoru. Według zachowanych śladów można wnioskować, że powstał w XVII wieku. W 1645 roku majątek Zamku Szarysz trafił w ręce Rakoczych. Wcześniej należał do rodziny Perényi, która posiadała również Zamek Szarysz. Najbardziej znanym właścicielem z rodu Rakoczych był Franciszek II Rakoczy, który został uroczyście mianowany dziedzicznym żupanem żupy szaryskiej i nazywany był „hrabią szaryskim”. W 1701 roku, w związku z przygotowaniami powstania stanowego, został on aresztowany i zabrany na przesłuchanie do Preszowa.

Następnie zamek trafił w ręce siostry Franciszka Rakoczego, Julii de Aspermont, a dalej przeszedł na własność rodu Sirmay. W XIX wieku, za sprawą małżeństwa, przejął go polski szlachcic Józef B. Łużeński de Reglice, którego syn został zastrzelony w pojedynku i pochowany przy tutejszej kaplicy św. Elżbiety. Na przełomie XIX i XX wieku właścicielem zamku był Gejza Pulaský.

Na podstawie fotografii z epoki oraz szkiców z pierwszej połowy XX wieku można zakładać, że była to budowla renesansowa, odpowiadająca typologii renesansowych rezydencji blokowych z narożnymi wieżami. Na frontowej fasadzie wschodniej zamek miał dwie walcowe, narożne wieże, „dostawione” do prostokątnej bryły. Trzecia wieża znajdowała się w obrębie zachodniego skrzydła dziedzińcowego i najprawdopodobniej stanowiła klatkę schodową. Dwór był dwukondygnacyjny, nakryty dachem dwuspadowym, od strony północnej połączony z mansardą. Otynkowane kominy z poziomymi podziałami gzymsowymi wystawały ponad kalenicę. Narożne wieże nakryto dachami dzwonowymi z gontu. Na przyziemiu były częściowo zachowane oryginalne prostokątne, kamienne obramienia okien, zakończone prostym profilowanym gzymsem. Na pierwszym piętrze znajdowały się renesansowe sklepienia kolebkowe z lunetami. Sklepienie z lunetami nad klatką schodową wsparto na kolumnie, która w górnej była kanelowana, i na przyściennym pilastrze. Okna na piętrze były prostokątne, z nieznacznym łukiem. Okna na parterze były zakratowane.

Zamek ucierpiał podczas I wojny światowej, a dzieła zniszczenia dopełnił pożar, który wybuchł we wsi 13.09.1948 roku i dotarł aż do zamku. Ogień doszczętnie strawił budynek, który następnie rozebrano.

Mówi się, że podczas rozbiórki mieszkańcy zabrali budulec, a także meble, które pozostały w zamku. Dziś w jego miejscu znajduje się boisko do piłki nożnej, a budynek gospodarczy został przebudowany na dom. Do zamku przynależała też kaplica św. Kunegundy, aleja, kuźnia i inne budynki gospodarcze.

Na terenie słynnego niegdyś zamku zachowała się studnia i spichlerz. Wedle legendy w studni znajdowało się wejście do tajnego korytarza dochodzącego do zamku.

Zamek był otoczony wspaniałym parkiem i ogrodem, którym opiekowała się Jelena Zrinski, bowiem ogrodnictwo było rodzinną tradycją Rakoczych. W pięknych ogrodach zamkowych uprawiała między innymi figi, rozmaryn, fiołki, goździki, róże, strelicje i aksamitki. Znajdowała się tu także aleja kasztanowa. Do dziś rośnie w tym miejscu lipa drobnolistna, której wiek szacuje się na 350–400 lat.

Zachowało się bardzo mało zdjęć i przedstawień zamku. Sławę zamku Rakoczego potwierdza jedynie pamiątkowy kamień z ryciną dworu i podpisem „Zamek Rakoczego”, przechowywany w miejskim depozycie.

Obiekt znajduje się na Szaryskim Szlaku Zamkowym.

Informácie

Centrum Kultury i Informacji
Nám. sv. Jakuba 26
082 21 Veľký Šariš

Tel.: 051/776 22 33, 0948 593 266

Godziny otwarcia:
Poniedziałek – Piątek: 9:00 – 17:00

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Šport

czwartek, 26 grudnia, 2024

Veľký Šariš, Slovensko

Rodina, Dobrodružstvo

piątek, 27 grudnia, 2024 - piątek, 3 stycznia, 2025

Slovenské opálové bane, 3440, Červenica, Slovensko

Rodina, Gastronómia a víno

wtorek, 31 grudnia, 2024

Sýpka, Lesnícka, Fintice, Slovensko

Rodina, Koncert

czwartek, 26 grudnia, 2024

Veľký Šariš, Slovensko

Hrad

wtorek, 31 grudnia, 2024

Hrad Šariš, Veľký Šariš, Slovensko

Hrad

czwartek, 26 grudnia, 2024

Kapušiansky hrad, Kapušany, Slovensko