Pałac Klobušickich w Preszowie

Wcześniej na jego miejscu znajdowały się dwa majątki i domy rzemieślników. Dwukondygnacyjny pałac w późnobarokowym stylu (tzw. stylu Ludwika XVI) powstał przez połączenie i rozległą przebudowę pięciu domów w połowie XVIII wieku. Właścicielem jednego z domów był Ondrej Klobušický, główny zarządca dóbr węgierskich Rakoczych. To właśnie u niego w 1650 roku zatrzymał się Jan Amos Komeński i spędził tu kilka dni. Kolejny z domów należał w XVI–XVII wieku do magnackiego rodu z Humennego, Drugethów. Pod koniec XVII wieku urodził się tu hrabia Ladislav Berčeni, legendarny dowódca husarii i marszałek Francji. Głównym inicjatorem przebudowy pałacu był František Klobušický, były królewski radca tabularny. Wielką przebudowę, rozpoczętą za czasów hrabiego Františka Klobušickiego, kontynuował jego syn Štefan, a dokończyła dopiero wdowa po nim, Klára Kapyová. W wyniku przebudowy powstał reprezentacyjny dwukondygnacyjny pałac w stylu późnobarokowym o układzie czteroskrzydłowym z prostokątnym dziedzińcem pośrodku. Pałac ma zamknięty dziedziniec i ciekawą 11-osiową fasadę frontową. Z punktu widzenia historii sztuki na szczególną uwagę zasługuje bogata dekoracja stiukowa elewacji od strony ulicy, z motywami figuralnymi włoskich mistrzów. Była ona wysoko ceniona już w początkach profesjonalnego zainteresowania zabytkami w czasach Austro-Węgier. Na Wystawie Światowej w Paryżu w 1900 roku jej kopia stanowiła część pawilonu węgierskiego, na którego zachodniej fasadzie przedstawiono najpiękniejsze fragmenty barokowych budowli.

Najważniejszą częścią reliefowej dekoracji rzeźbiarskiej jest scena Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie, która jest podzielona na dwa medaliony. Między trzecim i czwartym oknem znajduje się postać Archanioła Gabriela, a między piątym i szóstym oknem – postać Matki Boskiej. Poniżej gzymsu wieńczącego znajduje się siedem kartuszy przedstawiających grupy tańczących puttów, grających na instrumentach i zabawiających się dmuchaniem baniek mydlanych. Pięć medalionów znajdujących się pod parapetami w dolnym poziomym pasie dekoracji nie zostało dotychczas zidentyfikowanych pod względem ikonograficznym. Jeden z tych medalionów znajduje się po lewej stronie herbu Klobušickich umieszczonego nad portalem, a pozostałe cztery po prawej stronie. Medaliony w górnej części są ze sobą połączone draperią podtrzymywaną przez putta. Ciężką, spływającą tkaninę w górnej części każdego medalionu wieńczą charakterystyczne kokardy. Dolne części medalionów są otoczone dekoracją kwiatową – kwitnącymi słonecznikami na przemian z liśćmi trzciny. Medalion po lewej stronie herbu (patrząc od ulicy) przedstawia parę rąk wyciągniętych ku sobie i chmury na krawędziach medalionu. Drugi medalion, zaraz za herbem, przedstawia harfę z koroną na szczycie. Na trzecim medalionie widnieje grająca na skrzypcach syrena unosząca się na falach. Motywem czwartego medalionu jest śpiący lew. Piąty medalion przedstawia muskularne przedramię z podwiniętym rękawem, trzymające skierowany w dół kij i lwią skórę. Każdy medalion ma pusty pasek inskrypcji. Przypuszcza się, że harfa z koroną symbolizuje króla Dawida, ale nie ma co do tego pewności. Jeśli zaś chodzi o rękę z kijem i lwią skórą, być może przedstawia ona Herkulesa. Ekscentrycznie umieszczony portal główny na parterze podkreśla rozwidlona supraporta z herbem rodu Klobušickich. Od wschodu do pałacu przylegał rozległy park, sięgający murów miejskich. Został on pomyślany jako park francuski.

Niewątpliwie jednym z najważniejszych wydarzeń w historii tej szlacheckiej rezydencji była wizyta następcy tronu, Józefa II, latem 1770 roku, podczas której przyjął on na audiencji osiadłych w Preszowie naczelnych dowódców konfederatów – przeciwników prorosyjskiego króla Stanisława Augusta. Na początku XIX wieku w pałacu mieścił się pierwszy preszowski (niemiecki) teatr, założony przez Samuela Kriegera, preszowskiego aptekarza.

W XIX i XX wieku budynek był wykorzystywany do różnych celów, a obecnie jest siedzibą Sądu Okręgowego w Preszowie.

Informácie

Sąd Okręgowy w Preszowie
ul. Hlavná 22
080 01 Preszów

E-mail: infocentrum.kspo@justice.sk
Tel.: 051 888 0200
Mobil: 0905 515 872

Reprezentacyjny późnobarokowy pałac typu miejskiego znajduje się w południowej części rynku, po wschodniej stronie ulicy Hlavnej (pod nr 22, a obecnie mieści się w nim Sąd Okręgowy).

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Rodina, História, Prednáška

niedziela, 9 marca, 2025

Slovenská 18, Prešov, Slovensko

Galéria

czwartek, 6 lutego, 2025 - niedziela, 27 kwietnia, 2025

Krajská galéria v Prešove, Hlavná, Prešov, Slovensko

Galéria

środa, 5 lutego, 2025 - poniedziałek, 21 kwietnia, 2025

Mestská galéria Caraffka, Jarková, Prešov, Slovensko

Rodina, Tradície

piątek, 28 lutego, 2025

Prešov, Slovensko