Kasztel Krivany

Największe skupisko posiadłości ziemskich na Szaryszu znajduje się w regionie górnej Torysy – prawie każda wieś ma jakiś dwór lub pałac, a niekiedy nawet niejeden. We wsi Krivany niedaleko Lipan znajdowało się 11–12 dworów, w tym 11 większych siedzib rodu Dessewffy i trzy lub cztery drewniane dwory z mansardowymi dachami krytymi dachówką. Siedziby właścicieli ziemskich już wcześniej wznoszono we wsi założonej w XIII wieku. W jej okolicy przypuszczalnie istniały siedziby ziemiańskie typu zamkowego (prawdopodobnie za czasów rodziny Tarcay). W czasach nowożytnych wieś należała do rodu Dessewffy, następnie Nakay, później Passuth i wreszcie rodziny Bornemisz. Jak wieść gminna niesie, Lajos Bornemisz otrzymał ją w darze ślubnym w 1863 roku.

Jednym z zabytków wsi jest renesansowy jednokondygnacyjny kasztel z pierwszej połowy XVII wieku. Kasztel z cylindrycznymi narożnymi wieżami został zbudowany przez rodzinę Dessewffych jako obiekt typu zamkowego, dwór obronny z attyką i otworami strzelniczymi. Pełnił zatem funkcję obronną.

Pierwsza większa przebudowa miała miejsce w XVIII wieku. Zmieniono wówczas układ wnętrz i zbudowano wiele nowych sklepień. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta z wystającym ryzalitem na głównej elewacji północnej i dwiema owalnymi wieżami w narożnikach na elewacji południowej. Kasztel jest dwukondygnacyjny i w całości podpiwniczony. Sutereny są sklepione. Pomieszczenia parteru są pokryte różnymi rodzajami sklepień z maswerkami i dekoracją stiukową, a także młodszymi sklepieniami pruskimi i bogatszą dekoracją stiukową. W głównej części renesansowy budynek z estetycznymi i funkcjonalnymi drobnymi przebudowami stanowi ciekawy typ kasztelu z wieloma cennymi detalami pochodzącymi z różnych etapów budowy. Jego rangę podkreśla fakt, że zachował się historyczny mur założenia z bramą wjazdową, a także pozostałości historycznego parku, które podnoszą wartość obiektu.

W pierwszej połowie XIX wieku bryła została w dużej mierze przebudowana w stylu typowym dla późnego klasycyzmu. Elewacje pokryto charakterystycznymi rzeźbionymi lizenami. Zmieniło się także pokrycie dachowe budynku.

Park angielski powstał w pierwszej połowie XIX wieku. Został on jednak zniszczony przez późniejszą zabudowę wsi. Na dziedzińcu znajdowały się stajnie, wozownie, budynki gospodarcze, do dziś zachowały się spichlerz i dwór.

W XX wieku budynek został ponownie odrestaurowany, najpierw w latach 50., kiedy zaadaptowano go na potrzeby szkoły, a później na siedzibę Komitetu Narodowego. Po restytucji otwarto w nim restaurację. Pomimo niepożądanych przeróbek konstrukcyjnych, budynek zachował swój pierwotny układ z wieloma detalami architektonicznymi i rzemieślniczymi.

Informácie

Gmina Krivany
ul. Záhradná 46
082 71 Krivany

Tel.: +421 51 457 20 55; +421 915 981 834
E-mail: obec@krivany.sk

Dwór znajduje się tuż przy głównej drodze, w południowo-wschodniej części wsi. Otoczony jest historycznym parkiem i zabudowaniami gospodarskimi.

Granice terenu wyznacza kamienny mur z wjazdem od strony zachodniej.

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Žiadne výsledky