Dwór Ringa we wsi Pečovská Nová Ves

Pierwsza wzmianka o wsi Pečovská Nová Ves pochodzi z 1319 roku (Wyfalu). Ta ważna pod względem historycznym wieś już w średniowieczu była ośrodkiem posiadłości, ale dopiero na początku okresu nowożytnego jej znaczenie wzrosło na tyle, że pojawiła się potrzeba budowy siedziby ziemiańskiej. Do 1322 roku wieś była majątkiem królewskim, a następnie wraz z okolicą przeszła w ręce szlachcica Mička, który zbudował swoją siedzibę wysoko w Górach Czerchowskich. Za sprawą zawieranych małżeństw w Pečovskiej Novej Vsi pojawiły się inne rody (Péchy, Mariássy czy Bornemisz), które zamieszkiwały kasztele i dwory. Dzięki nim Pečovská Nová Ves ma sporo zabytków i ciekawych obiektów. Poza barokowym kościołem, klasycystyczną synagogą i kaplicą, zachowało się tu ponad dziesięć kasztelów i dworów. Pod względem ilości konkurować mogą tylko miejscowości Liptowski Jan lub Brezovica. Taka koncentracja obiektów zabytkowych jest dosyć nietypowa dla obszarów wiejskich.

W 1556 roku rodzina Péchy przejęła wspomniany zamek i majątek ziemski, ale na swoją siedzibę rodową nie wybrała starego, zniszczonego zamku znanego jako Ujvár, lecz postanowiła zbudować bardziej komfortową, niżej położoną rezydencję, która zapewniałaby bezpieczeństwo.

Ufortyfikowany dwór szlachecki został zbudowany na lewobrzeżnym tarasie rzeki Torysy (361 m n.p.m.), w miejscu, gdzie teren schodzi w kierunku południowym do doliny Torysy i w kierunku zachodnim do doliny rzeki Ľutinki. Jest to dosyć specyficzna lokalizacja w dolinie, z dobrym widokiem na dużą część doliny Torysy, przez którą przebiegała ważna droga.

Budynek, pełniący przede wszystkim funkcję mieszkalną, był zatem dogodnie usytuowany. Przypuszcza się, że dwór miał w pewnym stopniu chronić pobliski zamek (Hanigovský hrad), dlatego przewidziano w nim miejsce na działa. Jednakże dwory obronne z otworami strzelniczymi były na terenach dzisiejszej Słowacji prawdziwą rzadkością. Dwór, który z czasem zaczął być nazywany „dworem Ringa” został zbudowany najpewniej w latach 1556-1563. Nie jest wymieniony w akcie nadania z 1556 roku ani w jego konfirmacjach, zatem nie mógł istnieć wcześniej i jest bardzo mało prawdopodobne, że został zbudowany przez poprzednich właścicieli wsi (rodzinę Tarczay), ponieważ tak znaczący budynek z pewnością byłby wzmiankowany w dokumentach. Na drewnianej belce stropu widnieje napis z datą 20.06.1649 roku. O budowie w drugiej połowie XVI wieku świadczą również detale architektoniczne, choćby zaokrąglone profilowanie większości ościeży, typowe dla okresu przejściowego między gotykiem a renesansem.

Siedziba szlachecka stanowiła zwarty kompleks. W obiekt o nieregularnym planie wkomponowana była wysoka pryzmatyczna wieża oraz pałac mieszkalny z mniejszym traktem w północno-wschodnim narożniku. Ściany pałacu, w przeciwieństwie do reszty budynku, były zbudowane przeważnie z drewnianych belek, nie zaś z kamienia. W grubych murach było więcej otworów strzelniczych niż okiennych i jeszcze mniej wejść. Do budynku wchodziło się od strony południowej, a być może także od zachodniej. Fasady zachodnia i południowa miały po około cztery okna z profilowanymi renesansowymi ościeżami. Fasada północna miała tylko dwa okna, a wschodnia nie miała żadnych okien. Na elewacjach dominowały różnego rodzaju otwory strzelnicze (ambrazury), ogółem było ich 27 (o wykroju szczelinowym, kluczowym, ukośnym). Znajdowały się one głównie na wyższych kondygnacjach, były strategicznie rozmieszczone i nakierowane tak, aby zapewnić jak najskuteczniejszą obronę. Do dziś zachowała się masywna narożna wieża, w której widoczne są stanowiska ogniowe. W pomieszczeniach zachowały się renesansowe kamienne drzwi, renesansowe sztukaterie na sklepieniach i barokowy kominek. Od XIX wieku dwór prawdopodobnie nie był już reprezentacyjną siedzibą rodu Péchy, lecz prawdopodobnie był wynajmowany lub wykorzystywany do innych celów (np. gospodarczych).

Ci ciekawe, jest to budynek typu irlandzkiego, zupełnie unikalny na terytorium Słowacji. Cenne są nie tylko wczesnorenesansowe detale, ale przede wszystkim obiekt jako taki, ze względu na jego oryginalny charakter. Najbliższymi podobnymi obiektami są dwory w Šimonovanach i nieistniejących Parížovcach. Pierwotny plan zakładał budowę zamku nizinnego, dlatego obiekt został otoczony fosą. Można pokusić się o stwierdzenie, że jest to swoiste połączenie zamku i dworu obronnego. W sąsiedztwie zachowały się (rzadkie jak na wiejskie warunki) mniejsze zabytkowe domy w zabudowie szeregowej, pochodzące najpewniej z XIX wieku, w których prawdopodobnie zamieszkiwała służba. Dwór Ringa, choć jest stosunkowo mało znanym zabytkiem, ma duże znaczenie historyczne.

Dwór Ringa leży na Szaryskim Szlaku Zamkowym.

INFORMACJE: Dwór Ringa (nazwany od jednego z ostatnich właścicieli) znajduje się w północno-zachodniej części wsi w kierunku Ľutiny (po lewej stronie). Otoczony jest domami, dojazd możliwy jest od zachodu i wschodu drogami gminnymi.

Informácie

Urząd Gminy Pečovská Nová Ves
Hlavná 33
082 56 Pečovská Nová Ves

Tel.: 051/4583 121
E-mail: obec@pecovska.sk

„Zamek Ringov” (nazwany na cześć jednego z ostatnich właścicieli) lub potocznie „Burdeľ” (ponieważ funkcjonował jak twierdza) znajduje się po lewej stronie w kierunku miejscowości Ľutina, w północno-zachodniej części wsi. Zamek jest otoczony domami jednorodzinnymi, a dostęp do niego jest możliwy od zachodu i wschodu poprzez lokalne drogi gminne.

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Koncert, Tradície

piątek, 3 stycznia, 2025

Sabinov, Slovensko