Dwór Kornheizera we wsi Pečovská Nová Ves

Pierwsza wzmianka o wsi Pečovská Nová Ves pochodzi z 1319 roku (Wyfalu). Ta ważna pod względem historycznym wieś już w średniowieczu była ośrodkiem posiadłości, ale dopiero na początku okresu nowożytnego jej znaczenie wzrosło na tyle, że pojawiła się potrzeba budowy siedziby ziemiańskiej. Do 1322 roku wieś była majątkiem królewskim, a następnie wraz z okolicą przeszła w ręce szlachcica Mička, który zbudował swoją siedzibę wysoko w Górach Czerchowskich. Za sprawą zawieranych małżeństw w Pečovskiej Novej Vsi pojawiły się inne rody (Péchy, Mariássy czy Bornemisz), które zamieszkiwały kasztele i dwory. Dzięki nim Pečovská Nová Ves ma sporo zabytków i ciekawych obiektów. Poza barokowym kościołem, klasycystyczną synagogą i kaplicą, zachowało się tu ponad dziesięć kasztelów i dworów. Pod względem ilości konkurować mogą tylko miejscowości Liptowski Jan lub Brezovica. Taka koncentracja obiektów zabytkowych jest dosyć nietypowa dla obszarów wiejskich.

Jednym z największych dworów we wsi Pečovská Nová Ves jest tak zwany dwór Koneisera (Kornheizera), znany za sprawą ostatniego właściciela, Żyda Adolfa Kornheizera (potocznie zwanego Koneiserem).

Dwór ten (przed upaństwowieniem) nie był przedmiotem żadnych badań, dlatego określenie czasu jego budowy nastręcza pewnych trudności. Obecny budynek najwyraźniej powstał przez rozbudowę wcześniejszego obiektu, wzniesionego na planie prostokąta, z dwiema narożnymi, okrągłymi wieżami i pochodzi z początku XVII wieku. O budowie dworu (już w XVII wieku) świadczy nie tylko jego układ, ale także szereg detali architektonicznych, takich jak renesansowe sklepienia w piwnicach i kamienny mur części nadziemnej z regularnymi liniami podziału. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że widoczne przebudowy tej części można datować na okres baroku, pierwotny budynek musi pochodzić co najmniej z późnego renesansu. Dwuwieżowy, jednokondygnacyjny, późnorenesansowy dwór został przebudowany w stylu barokowym przed rokiem 1755. Świadczy o tym nie tylko duża liczba elementów pochodzących z tego okresu, ale przede wszystkim datowanie na sklepieniu portalowym (obecnie zamurowanym). W pierwszej połowie XIX wieku do północno-zachodniego narożnika dobudowano klasycystyczne skrzydło. Inicjatorzy budowy, rodzina Peči, byli w posiadaniu dworu do początku XX wieku. Ostatnim właścicielem dworu był Żyd, Adolf Kornheizer, który kupił go od spadkobierców ostatniego właściciela z rodu Peči, Ladislava. Dwór był powszechnie nazywany dworem Kornheizera, aby odróżnić go od pobliskiego dworu Ringa. Znany jest stan dworu po 1918 roku. Z zewnątrz zachował pierwotny wygląd (najwyraźniej przez długi czas dwór nie był remontowany), wewnątrz natomiast został przebudowany i podzielony na większą liczbę niewielkich mieszkań. Bezpośrednie otoczenie dworu również należało do właścicieli pochodzenia żydowskiego, Kaufera i Karpa, którym w okresie państwa słowackiego odebrano majątek. W latach 50. budynek został podzielony między kilku właścicieli, a w latach 60. i 70. wykonano duży remont. Przed remontem, który został przeprowadzony niefachowo, dwór miał ładny park, ogrodzenie, zabytkowe drzwi, wiele fresków, a duże pomieszczenie było wykorzystywane przez gminę jako sala taneczna. Wiele detali architektonicznych zamurowano lub usunięto, a do narożnych wież dobudowano inne murowane obiekty. Pod renesansowym dworem znajdują się oryginalne piwnice. Pomieszczenia piwniczne nakryte są sklepieniami kolebkowymi z lunetami. Przyziemie w najstarszej części dworu składa się z podłużnego podwójnego traktu (zachodniego i wschodniego) z dwiema walcowatymi wieżami w narożnikach północno-wschodnim i południowo-wschodnim. Większość pomieszczeń ma płaskie sufity, które zostały jedynie obniżone, nad nimi zaś zachowały się sklepienia pruskie. We wschodniej części znajduje się duża sala z dwoma polami sklepień pruskich z łukowymi przęsłami. Pola sklepień zdobią stiukowe ornamenty (stiukowe owalne obramienia z pięciostopniowym gzymsem łukowym wykonanym w stiuku wzdłuż zewnętrznej krawędzi). Również oryginalne narożne wieże mają późniejsze sklepienia, w typie czeskiej kapy z dekoracją stiukową na szczycie.

Dwór Kornheizera leży na Szaryskim Szlaku Zamkowym.

INFORMACJE: Dwór znajduje się w północno-zachodniej części wsi, przy bocznej drodze, około 200 metrów na południe od drogi krajowej prowadzącej do Ľutiny.

Informácie

Urząd Gminy Pečovská Nová Ves
Hlavná 33
082 56 Pečovská Nová Ves

Tel.: 051/4583 121
E-mail: obec@pecovska.sk

Zamek znajduje się w północno-zachodniej części zabudowanego obszaru wsi, przy bocznej drodze, 200 m na południe od drogi krajowej prowadzącej do miejscowości Ľutina.

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Koncert, Tradície

piątek, 3 stycznia, 2025

Sabinov, Slovensko