Hanuszowce nad Toplą, niewielkie miasteczko w sercu wschodniej Słowacji, położone jest w północnej części Podslanskiej pahorkatiny, w dolinie potoku Medzianskiego wpadającego do Topli. Pod względem administracyjnym Hanuszowce leżą w powiecie Vranov nad Topľou, zaś pod względem etnograficznym należą do regionu Szarysz.
Hanuszowce nad Toplą – powstanie
Wieś została założona na prawie emfiteuzy po 1312 roku, na ziemiach należących do rodziny Abów z gałęzi lipovskiej. Pierwsza pisemna wzmianka o Hanuszowcach pochodzi z 1332 roku, kiedy to król Karol I Robert nadał mieszkańcom wolnej wsi Hanuszowce przywileje miasta ziemskiego i prawo targowe. Od 1346 roku Hanuszowce należały do majątku feudalnego rodziny Soós z Solivaru, a od XVIII wieku do rodzin Dessewffy i Berzeviczy.
Pierwszym sołtysem Hanuszowiec był niejaki Hanus i od jego imienia pochodzi nazwa miejscowa. Istnieje jednak hipoteza, że nazwa może pochodzić również od zakonu joannitów (villa Hanusfalva – 1332, villa Johanis – 1355). W średniowieczu mieszkańcy trudnili się głównie rolnictwem, z czasem rozwinęło się także rzemiosło, np. kowalstwo, szewstwo, garbarstwo, wyrób fajek, suszenie roślin leczniczych. W latach 1630–1717 działało tu gimnazjum humanistyczne. Pod koniec XVI wieku Hanuszowce były średniej wielkości miastem. Uzyskały prawo do organizowania trzech dorocznych jarmarków (na Zesłanie Ducha Świętego, na św. Kosmy i Damiana oraz na Wszystkich Świętych). W 1635 roku uzyskały prawo do organizacji dodatkowych trzech jarmarków (z okazji święta Trzech Króli, na św. Tyberiusza, męczennika i na św. Władysława, króla). Współcześnie miasto postanowiło nawiązać do tej tradycji i od 1990 roku odbywają się tu jarmarki.
W Hanuszowcach znajduje się kilka zabytków. Jednym z nich jest wczesnogotycki rzymskokatolicki kościół Wniebowzięcia NMP z XIV wieku, a także renesansowy dwór rodziny Soós (tzw. Mały Pałac) z 1564 roku oraz renesansowo-barokowy dwór rodziny Dessewffy (tzw. Duży Pałac) z drugiej połowy XVIII wieku, w którym mieści się muzeum z ekspozycjami historycznymi, etnograficznymi i przyrodniczymi. Tutejsza suszarnia roślin leczniczych ma status narodowego zabytku kultury. Chyba najbardziej charakterystycznym zabytkiem miasta jest sieć wiaduktów kolejowych. Życie kulturalne i społeczne urozmaica zespół folklorystyczny Oblík i grupa folklorystyczna Vargovčan. Turystyka rozwija się w ramach Klubu Słowackich Turystów „Krokus”.
