Dwór Bornemisza we wsi Pečovská Nová Ves

Pierwsza wzmianka o wsi Pečovská Nová Ves pochodzi z 1319 roku (Wyfalu). Ta ważna pod względem historycznym wieś już w średniowieczu była ośrodkiem posiadłości, ale dopiero na początku okresu nowożytnego jej znaczenie wzrosło na tyle, że pojawiła się potrzeba budowy siedziby ziemiańskiej. Do 1322 roku wieś była majątkiem królewskim, a następnie wraz z okolicą przeszła w ręce szlachcica Mička, który zbudował swoją siedzibę wysoko w Górach Czerchowskich. Za sprawą zawieranych małżeństw w Pečovskiej Novej Vsi pojawiły się inne rody (Péchy, Mariássy czy Bornemisz), które zamieszkiwały kasztele i dwory. Dzięki nim Pečovská Nová Ves ma sporo zabytków i ciekawych obiektów. Poza barokowym kościołem, klasycystyczną synagogą i kaplicą, zachowało się tu ponad dziesięć kasztelów i dworów. Pod względem ilości konkurować mogą tylko miejscowości Liptowski Jan lub Brezovica. Taka koncentracja obiektów zabytkowych jest dosyć nietypowa dla obszarów wiejskich.

 

Dwór Bornemisza reprezentuje bardziej nowoczesny styl, w typie willi, która powstała w wyniku przebudowy starszej rezydencji szlacheckiej. Zachowały się informacje, że starszy budynek należący do rodu Péchy (datowany w uogólnieniu na XVIII wiek, sądząc po detalach przyziemia) został nadbudowany pod koniec XIX wieku o dodatkowe piętro i całkowicie przebudowany przez Zygmunta Peči. Powstał on na starszych fundamentach, z uwzględnieniem sklepień w przyziemiu, ozdobionych dość bogatą dekoracją sztukatorską. W taki oto sposób uzyskano 14 pokoi, obszerną klatkę schodową i taras. Budynek otoczony był dużym parkiem. Dwór został nazwany na cześć jego późniejszego właściciela, Stefana Bornemisza, który był mężem Marii Peči. Posiadłość przeszła z rąk Pečich w ręce Bornemisza za sprawą tego właśnie małżeństwa, ale na krótko, ponieważ po II wojnie światowej dwór został skonfiskowany i służył do celów magazynowych oraz mieszkalnych. Nie przeprowadzano w nim większych remontów, dlatego zachował się takiej w postaci, jaką nadano mu podczas przebudowy pod koniec XIX wieku. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta. Pomieszczenia w przyziemiu są przykryte sklepieniami pruskimi z dekoracją sztukatorską u szczytu. Przyziemie doświetlają sklepione okna z ukośnymi ościeżami. Sklepienia i ich dekoracja, a także kształt otworów są typowe dla okresu baroku (XVIII wiek). Budynek powstał mniej więcej w tym samym czasie co pobliski dwór Mariássy. Na piętro prowadzi szeroka wewnętrzna klatka schodowa, która powstała wraz z nadbudową piętra. Nadbudowę wykonano z cegły pełnej palonej, pomieszczenia przykryto prostymi drewnianymi, ale otynkowanymi stropami, wykonano także nowy czterospadowy dach. Ujednolicono wygląd zewnętrzny, tzn. starsze przyziemie (podobnie jak pierwsze piętro) otrzymało dekorację w postaci lizen, gzymsów, opasek okiennych i frontonów wokół okien i wejść. Dobudowano północny ryzalit ze szczytem, w którym umieszczono stiukowy herb rodowy. Od strony południowej powstał murowany taras. Do czasów współczesnych zachowało się wiele detali (okna, drzwi, posadzki, balustrada). Wokół dworu znajdował się zadbany park z pięknymi drzewami.

Ostatnim właścicielem dworu był Stefan Bornemisza, syn Marii Péchy, córki Zygmunta Péchy’ego, głównego żupana abowsko-turniańskiego, który urodził się 24.11.1917 roku w Budapeszcie, a zmarł 15.11.2006 roku w Pečovskiej Novej Vsi i był synem królewskiego szambelana Stefana Bornemiszy. Po rozpadzie monarchii jego rodzina mieszkała w Pečovskiej Novej Vsi, gdzie posiadała trzy dwory i zarządzała rozległym majątkiem. Ojciec Stefana został wywieziony do gułagu w ZSRR, skąd nigdy już nie wrócił. Stefan ukończył studia prawnicze i kochał jeździectwo. W 1955 roku założył klub jeździecki w Popradzie, z którym wziął udział w kilku filmach słowackich i zagranicznych, takich jak Jánošík (1963), Vivat Beňovský (1975). Po 1989 roku poświęcił się działalności charytatywnej. Jako pierwszy obywatel Słowacji 20 stycznia 1995 roku został za swoje zasługi mianowany rycerzem zakonu Kawalerów Maltańskich. Stefan Bornemisza był uzdolniony artystycznie (literacko, rzeźbiarsko i malarsko).

Dwór Bornemisza leży na Szaryskim Szlaku Zamkowym.

INFORMACJE: Dwór jest własnością prywatną. Znajduje się blisko głównej drogi, przy ul. Kostolnej.

Informácie

Urząd Gminy Pečovská Nová Ves
Hlavná 33
082 56 Pečovská Nová Ves

Tel.: 051/4583 121
E-mail: obec@pecovska.sk

Zamek jest własnością prywatną i znajduje się w pobliżu głównej drogi, na ulicy Kostolná.

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Koncert, Tradície

piątek, 3 stycznia, 2025

Sabinov, Slovensko