Grodzisko Šarišské Sokolovce

Wzgórze Hradová hora często jest wymieniane w związku ze wsią Šarišské Sokolovce. Do 1948 roku znane było pod nazwą Tolčemeš. W IX i X wieku w miejscu tym znajdował się potężny słowiański gród położony u podnóża Gór Czerchowskich, na wysokości 871 m n.p.m.

Grodzisko w pobliżu miejscowości Šarišské Sokolovce zostało odkryte przez J. Macáka. Gród zbudowano w najwyższym punkcie stromego grzbietu Lazíky, rozciągającego się między dwiema dolinami (Bernátske údolie i Bodovské údolie) w kierunku północ-południe, na wzgórzu przypominającym kształtem stożek. Powstał on w IX wieku, a ponieważ chroniły go gęste lasy, grodzisko dobrze się zachowało. Umocnienia pierwotnego grodu były przebudowywane aż uzyskały postać czterech potężnych wałów otaczających całe wzgórze. Wały były budowane stopniowo. Jako pierwszy, już w IX wieku, powstał wał przedgórza. Kolejne były budowane w X wieku. Wtedy też powstał wał dzielący całe przedgórze na dwie części. Gród przybrał postać mniejszego akropolu z bardziej wyrazistym wierzchołkiem. Najprawdopodobniej znajdował się tu ośrodek administracyjny, z którego zarządzano określonym obszarem. Miał on chronić społeczność przed najazdami wojowniczych kohort madziarskich w Kotlinie Karpackiej. Przez ponad tysiąc lat okolica zmieniła się nie do poznania.

Ze względu na swoją lokalizację i ufortyfikowanie, grodzisko jest jednym z klasycznych przykładów grodu słowiańskiego we wschodniej Słowacji. Grodzisko zajmuje obszar o bokach maksymalnie 253 na 125 metrów. Do północno-wschodniego łuku wału przylega łąka, która łagodnie opada w kierunku zachodnim. W trakcie prowadzonych badań mniej więcej pośrodku łąki stwierdzono na powierzchni ciemną warstwę kulturową. Przekrój przez wał wykazał, że był on usypany z gliny i kamieni. Kamień został użyty głównie w celu wzmocnienia przed osuwaniem się ziemi do rowu. Nowością w systemie konstrukcyjnym nasypu było odkrycie śladów zwęglonego drewna wraz z niewielkim pasem wypalonej na czerwono gliny. System nasypu wału, znalezione odłamki, żelazna strzała ze skrzydłami i pozostałości innej strzały dowodzą, że najpewniej wał został zbudowany przez Słowian w młodszym okresie. Zachowane pozostałości zwęglonego drewna w konstrukcji wału, odłamki z wczesnej epoki brązu, rzadki odłamek słowiański i żelazna włócznia w kształcie liścia pozwalają stwierdzić, że został on zbudowany przez ludność osiadłą na akropolu przed X wiekiem, aby uniemożliwić dostęp do akropolu od północnego zachodu.

Na wzgórzu odkryto też fragmenty ceramiki. Najstarszy materiał we wschodniej Słowacji znaleziony w trakcie dotychczasowych badań pochodzi ze starszej fazy młodszej epoki brązu i można go przypisać do kultury gawskiej, która dotarła tutaj z południa. Naczynia prawdopodobnie były już wykonywane na szybciej obracającym się kole, o czym świadczą głównie drobne poziome pociągnięcia lub rowki w powłoce odłamków.

Wśród znalezionych przedmiotów żelaznych niewątpliwie najciekawszym i najważniejszym jest fragment krzesiwa stalowego o skomplikowanym kształcie z potrójnie zakrzywionymi ramionami, o długości 8,6 cm i szerokości 3,6 cm. Krzesiwo jest zupełnie innego typu niż dotychczasowe znaleziska grobowe z okresu słowiańsko-awarskiego i staromadziarskiego we wschodniej Słowacji.

Znalezione kawałki węgla drzewnego z warstwy kulturowej odsłoniętej poza wałem grodu zostały określone przez E. Krippela z Instytutu Geologicznego im. Dionýza Štúra w Bratysławie jako pochodzące z wiązu (Ulmus) w dwóch przypadkach, a w jednym przypadku z buku (Fagus). Odkrycie to jest szczególnie ciekawe, ponieważ wzgórze i jego okolice obecnie porasta przede wszystkim grab.

Jest to jedyny gród dawnych Słowian o tak ogromnych rozmiarach we wschodniej Słowacji. Grodzisko powinno być świętym miejscem dla całej wschodniej Słowacji, podobnie jak dla Słowacji świętymi są lokalizacje Devín czy Zobor koło Nitry.

Informácie

Obecný úrad Šarišské Sokolovce
Šarišské Sokolovce 17
082 66

Tel.: +421 (051) 45 21 426
E-mail: info@sarisskesokolovce.sk

Jak dotrzeć: Grodzisko znajduje się 7 km na północ od miejscowości Šarišské Sokolovce w południowej części Gór Czerchowskich. Można do niego dotrzeć z miejscowości Šarišské Sokolovce, idąc przez dolinę Bernátske údolie. Z miejscowości Bodovce droga prowadzi grzbietem Lazíky, a z miejscowości Hradisko przez dolinę potoku Ternianka.

Ze wsi Šarišské Sokolovce przez Bodovce w okolice Gór Czerchowskich prowadzi utwardzona, wyboista droga ze słabym oznakowaniem. Można nią dotrzeć pod szczyt, gdzie trzeba zostawić samochód i dalej iść pieszo leśną ścieżką. Podczas wspinaczki na szczyt widoczne będą fortyfikacje dawnego grodu słowiańskiego.

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Koncert, Tradície

piątek, 3 stycznia, 2025

Sabinov, Slovensko

Šport

czwartek, 26 grudnia, 2024

Veľký Šariš, Slovensko

Rodina, Dobrodružstvo

piątek, 27 grudnia, 2024 - piątek, 3 stycznia, 2025

Slovenské opálové bane, 3440, Červenica, Slovensko

Rodina, Gastronómia a víno

wtorek, 31 grudnia, 2024

Sýpka, Lesnícka, Fintice, Slovensko

Rodina, Koncert

czwartek, 26 grudnia, 2024

Veľký Šariš, Slovensko

Hrad

wtorek, 31 grudnia, 2024

Hrad Šariš, Veľký Šariš, Slovensko

Hrad

czwartek, 26 grudnia, 2024

Kapušiansky hrad, Kapušany, Slovensko